Van regenwoud tot restaurant

Bouwen aan een regeneratief vanillesysteem

Op Madagaskar, de grootste vanilleleverancier ter wereld, richten cyclonen geregeld schade aan. Deze weersomstandigheden, mede veroorzaakt door klimaatveranderingen – zorgen vaker voor mislukte oogsten en schommelende prijzen. Om de risico’s te spreiden ontwikkelt Verstegen daarom een volledig regeneratieve en transparante vanilleketen in Costa Rica. Duurzaam, eerlijk en klaar voor de toekomst.

Slingerapen tussen de vanille

Het Costa Ricaanse schiereiland Osa is een van de meest biodiverse gebieden ter wereld. Midden tussen de nationale parken en bosreservaten met slingerapen, toekans en neonkleurige kikkers werkt Verstegen samen met start-up Aromas de Osa – gespecialiseerd in de verwerking van groene vanillebonen – en boerencoöperatie Osacoop aan toekomstbestendige vanilleteelt in een regeneratief systeem. De Osa Peninsula biedt het perfecte klimaat voor vanille, van nature groeien er wilde vanillesoorten. De boeren van Osacoop vervangen hun monoculturen, zoals oliepalmplantages, steeds vaker door een diverse, duurzame beplanting. Al 22 boeren maakten de overstap naar vanilleteelt, met elk 150 tot 300 planten. Samen goed voor zo’n 6000 vanilleplanten. Deze plantages vormen groene corridors, waar dieren, vogels en insecten vrij kunnen bewegen. Vanille is een klimplant die gedeeltelijke schaduw nodig heeft. Daarom leent de plant zich zo goed voor een regeneratief boslandbouwsysteem naast cacaobomen, fruitbomen, bananenplanten en palmen. Zo’n divers regeneratief systeem zorgt bovendien voor economische stabiliteit. Doordat boeren meerdere gewassen combineren, zijn ze minder afhankelijk van één oogst. Als de vanille even tegenvalt, leveren cacao of bananen alsnog inkomen op, en andersom.

Beter voor de planeet, beter voor de boer

De boerencoöperatie Osacoop, Aromas de Osa en Verstegen helpen de boeren bij de overstap. Met workshops leren zij hoe ze regeneratief kunnen werken, met bodembedekkers en gewasdiversiteit als basis voor gezonde planten en een veerkrachtige bodem. Boeren die overstappen op regeneratieve landbouw worden hierin aangemoedigd en ontvangen kosteloos een deel van de vanillestekken en biologische bodemverbeteraars. Een modelboerderij van Osacoop laat zien wat de overgang boeren oplevert: ondanks hevige regenval dit jaar stonden de vanilleplanten daar volop in bloei met een mooie oogst als gevolg. Dat overtuigt boeren des te meer van een goed functionerend regeneratief systeem met een gezonde, bedekte bodem en de juiste hoeveelheid lichtfiltering.

Veelbelovende eerste oogst

In 2025 werd de eerste 200 kilo groene vanillebonen geoogst, wat ongeveer 50 kilo verwerkte (zwarte) bonen opleverde. Dat lijkt misschien bescheiden, maar het duurt ongeveer drie jaar voordat een stek van de tropische klimorchidee in bloei komt. De komende jaren zal de productie toenemen. Na de oogst worden de groene vanillebonen verwerkt bij Aromas de Osa. In plaats van de bonen traditioneel te drogen in de zon, gebruiken ze droogkamers op zonne-energie waar de temperatuur en vochtigheid nauw gecontroleerd wordt. Dat zorgt voor een constanter product, zonder afhankelijkheid van het veranderende weer. Ook op wetenschappelijk vlak wordt geïnnoveerd. Onderzoekers van de Universiteit van Costa Rica en de Universiteit van Leuven analyseren de genetische eigenschappen van verschillende wilde vanillesoorten. Zo kunnen varianten veredeld worden met nieuwe aroma’s die beter bestand zijn tegen hitte en droogte, belangrijk onderzoek in een snel veranderend klimaat.

De toekomst van Costa Ricaanse vanille

De boeren in Osa werken nu ook al met een innovatieve hybride vanillevariant: een kruising tussen de bekende Vanilla planifolia en de minder bekende Vanilla pompona. Deze is beter bestand tegen ziektes en levert grotere peulen op. Bovendien hebben de peulen van deze variant een uniek aroma: vol, zacht en met tonen van chocolade en bloemen. In Costa Rica dromen ze ervan dat hun vanille straks net zo geliefd is onder chefs en patissiers als die uit Madagaskar. Niet alleen vanwege de korte keten en duurzame herkomst, maar vooral om het uitgesproken aroma. Dat restaurants trots op de kaart zetten: ‘crème brûlée met vanille uit Costa Rica’. Als dat lukt, krijgt ook de lokale economie een impuls. Inwoners van Osa moeten het nu vaak doen met toerisme en kleinschalige landbouw als enige inkomstenbron. Maar door de teelt van waardevolle gewassen zoals vanille en de overstap naar een regeneratief systeem, ontstaat er een stabieler en breder verdienmodel. Zo profiteert iedereen mee; van bodem tot boom, van boer tot bakker, van regenwoud tot restaurant.

Van bos tot bord

De drie duurzaamheidspijlers van Verstegen

Ruimte voor natuur

We willen de wereld goed achterlaten voor toekomstige generaties. Daarom dragen we bij aan natuurherstel en zorgen we dat wilde dieren hun natuurlijke habitat behouden, bijvoorbeeld met de aanleg van natuurlijke corridors. Onze regeneratieve systemen fungeren als natuurlijke corridors. Door te werken zonder pesticiden, blijft de biodiversiteit behouden.

Beter voor mensen

Boeren moeten hun familie kunnen onderhouden, maar ook ruimte hebben om te investeren in de toekomst. Daarom krijgen ze een eerlijke prijs voor hun specerijen, bieden we veilige werkomstandigheden, kansen voor talentontwikkeling, trainingen over vanille en ondersteuning voor de vanille teelt. We zijn daarnaast aan het kijken hoe we door de inzet van carbon credits, boeren meer kunnen laten verdienen.

Goed voor klimaat

We ondersteunen boeren bij de overstap naar regeneratieve landbouw. Dat zorgt voor een toekomstbestendig en weerbaar voedselsysteem. Door bij de teelt te werken met bodembedekking en diversiteit in beplanting, blijft de bodem gezond en komt er minder CO2 vrij.